Producten 11/03/2024

Dààrom hebben we een vrouwenkoffie nodig

Waarom is een vrouwenkoffie nodig? En vooral: wat gebeurt er als die er wél is? Om op deze en andere vragen te antwoorden organiseerden we een boeiend gesprek tussen Marceline Budza (koffieproducente en oprichtster Rebuild Women’s Hope), Karen Janssens (Colruyt Group), Marion Meyvis (Oxfam Fair Trade), Fairouz Gazdallah (Oxfam België) en de minister van Ontwikkelingssamenwerking. De gespreksonderwerpen kaatsten van de impact van vrouwen, de rol van de privésector en beleid tot wat we vandaag al kunnen doen.

Waarom is een vrouwenkoffie nodig? En vooral: wat gebeurt er als die er wél is? Om op deze en andere vragen te antwoorden organiseerden we een boeiend gesprek tussen Marceline Budza (koffieproducente en oprichtster Rebuild Women’s Hope), Karen Janssens (Colruyt Group), Marion Meyvis (Oxfam Fair Trade), Fairouz Gazdallah (Oxfam België) en de minister van Ontwikkelingssamenwerking. De gespreksonderwerpen kaatsten van de impact van vrouwen, de rol van de privésector en beleid tot wat we vandaag al kunnen doen.

Je hoeft geen feminist te zijn om te merken dat er wat schort aan deze levensechte situaties: vrouwen die het (zware) veldwerk doen maar op het moment van de waarheid (lees: wanneer het geld begint te rollen) hun plaats moeten afstaan aan een man. De bank die weigert om in een ondernemingsverhaal te stappen zonder toestemming van de echtgenoot. Geen huis, noch grond, want… geen man.

Borrelt de boosheid al een beetje? Dan zit je hier goed. Want Oxfam Fair Trade gelooft in (systeem)verandering. Zeker als de juiste partijen aan tafel zitten. Vandaar dat we het B2B-evenement “Waarom hebben we vrouwenkoffie nodig” georganiseerd hebben. Niet toevallig enkele dagen voor de 113e Internationale Dag voor Rechten van de Vrouw.

Lancering Rebuild Womens Hope Coffee – Marceline Budza

“Door vrouwen financiële onafhankelijkheid te geven, geef je ze macht.“

Marceline Budza

Koffie als middel voor hoop

In landbouw, dus ook de koffieketen, doen vrouwen het gros van het werk tot op het punt van commercialisatie. Vanaf dan neemt de man het veelal over. Resultaat? De vrouw blijft afhankelijk. Marceline Budza, oprichtster van koffiecoöperatie Rebuild Women’s Hope én later de gelijknamige foundation zag heel helder dat koffie een bron is van economische discriminatie van de vrouw. Maar dat het ook een middel kan zijn om levens te veranderen. Voor hoop.

Door vrouwen autonomer te maken, verbetert de hele gemeenschap. Dat is de visie van Rebuild Women’s Hope. Vrouwen zijn vaak een spilfiguur, zorgen voor het welzijn van de familie en de toekomst van kinderen, zoals onderwijs. “Vandaar dat wij vrouwen in hun kracht willen zetten, in de waardeketen, en meer economische ondersteuning geven,” aldus Marion Meyvis, Hoofd Aankoop, Impact & Product Marketing Oxfam Fair Trade. Wereldwijd wordt 70% van het werk in koffieproductie door vrouwen gedaan en toch zijn ze, binnen internationale waardeketens, ondervertegenwoordigd en worden ze minder gehoord. Met de klimaatcrisis worden zij bovendien het zwaarst getroffen. Vandaar dat Oxfam Fair Trade winst herinvesteert in projecten die o.a. gefocust zijn op het werk van de vrouw.

Ook in retail zijn er positieve signalen. Karen Janssens, Experte Duurzaam Sourcen Colruyt Group, merkt dat het contact tussen distributeur en de schakels vóór de directe leverancier in de keten nauwer aan het worden is. Karen ijvert om de mens centraal te stellen. En dat kan alleen door de mens achter de cijfers te tonen. De privésector is niet de enige die het heft in handen moet nemen. Beleid is cruciaal. De minister van Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedenbeleid duidt het belang van eerlijke handel. Mensen- en vrouwenrechten respecteren, start aan de basis, bij de producent.

Fairouz Gazdallah, Beleidsadviseur Voeding & Agricultuur van Oxfam België beaamt dat er een brede aanpak nodig is waarbij openbare en privésector betrokken worden. Ook alles wat na de productie komt, moet transparant zijn. En daarvoor is een mentaliteitswijziging nodig. Ethische verplichtingen opleggen werkt niet, ieders verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor mensenrechtenschendingen moet juridisch verankerd worden.

Lancering Rebuild Womens Hope Coffee – v.l.n.r. Marceline Budza, Karen Janssens, Fairouz Gazdallah.

En nu ?

We kennen de moeilijkheden maar hoe kunnen we samen vooruit? Marion Meyvis verwijst naar de nood aan een level playing field, dezelfde spelregels voor iedereen. Ondanks de huidige blokkering van de EU-zorgplichtwet, wat bij alle actoren aan tafel enorm veel frustratie opwekt, moeten we ambitieus blijven. Het duurzaamheidsverslag van Oxfam Fair Trade bewijst dat je vrouwenrechten kan integreren in eigen ambities rond klimaat en sociale duurzaamheid. Karen Janssens treedt die visie bij. Er zijn al heel wat initiatieven en bedrijven die hier mee bezig zijn. Maar om duurzame voeding toegankelijk te maken en te houden, moet de wetgeving mee. Voor echte verandering moet duurzaamheid de norm zijn. En die wens voor duurzaamheid is er. Consumenten willen eerlijke producten en de politiek heeft daar oren naar. De wens voor een Europese zorgplichtwet is er. We moeten blijven duwen opdat die er door komt.

Ook koffie biedt een oplossing, volgens Marceline. Ze is van plan om het model van Rebuild Women’s Hope te kopiëren naar Noord-Kivu, een zeer moeilijke context gezien de gewapende conflicten die daar woeden. “Ik hou van een uitdaging”, zegt ze vastberaden.

Pilootprojecten met oog voor agro-ecologie en alternatieve economische systemen zoals microkredieten, gemeenschapsfondsen, solidaire markten bezorgen de samenleving ademruimte. Fairouz Gazdallah pleit voor het steunen van grassroots initiatieven. Globale problemen zijn niet op te lossen door énkel individuele acties. We moeten samen roepen en duwen om het systeem te veranderen. Je kan dit vandaag al doen door initiatieven die lokale producenten en vrouwen steunen. Met aankoop maak je impact. Of om af te sluiten met de woorden van Marceline Budza: “Per koffieboon dat je koopt, verander je het leven van een vrouw.”

Benieuwd naar de Women’s Hope? Bestel ‘m hier.

Herbeleef of snuif de sfeer van het event op met deze recap video:

Koffie, het cement van een hele gemeenschap

Marceline Budza werd dag in dag uit geïnspireerd door haar moeder. Haar doorzettingsvermogen en de passie om als alleenstaande vrouw te voorzien voor zichzelf en haar 4 dochters is Marceline steeds bijgebleven. Toen ze na haar universitaire studies agronomie een vriendin bezocht op het eiland Idjwi zag ze koffie op een andere manier. Niet als middel van discriminatie maar als opportuniteit. De vonk voor Rebuild Women’s Hope laaide op.

Marceline Budza heeft veel meer opgericht dan een biologische koffiecoöperatie. Rebuild Women’s Hope, gevestigd op Idjwi Island in de DRC, draagt ook bij aan de economische empowerment van vrouwen en biedt werk aan 3.000 vrouwen. “De economische ontwikkeling van vrouwen is een middel tot emancipatie voor de hele gemeenschap”, legt Marceline uit. “De coöperatie helpt niet alleen bij het veranderen van de houding ten opzichte van de taakverdeling tussen mannen en vrouwen, maar ook bij het ontwikkelen van een heel sociaal en economisch weefsel in de regio. Zo zie je hele dorpen ontstaan rond de wasstations van RWH.

Lees hier meer over de projecten van Rebuild Women’s Hope