Over fairtradelabels en certificeringen
Er zit meer in een fairtradelabel dan je denkt.
Op de producten die we als consument kopen kleven veel labels. Sommigen garanderen dat onze groenten afkomstig zijn van biologische landbouw. Anderen dat, bijvoorbeeld, de Parmigiano Reggiano écht afkomstig is uit Italië. Er is ook het keurmerk voor fair trade. Het fairtradelabel biedt onder meer garanties voor consumenten én producenten. Wat vertelt het nog meer over een product?
Wat is Fair Trade?
Ja, wat is het nu precies? We kunnen alvast verklappen dat het meer is dan een eerlijke prijs of een label met de gekende blauw-groene bol.
In de kern is Fair Trade een wereldwijde beweging die strijdt voor een wereld waarin rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid en duurzame ontwikkeling de essentie vormen van de handelsstructuren en -praktijken. Zij doen dit op basis van de 10 Fair Trade beginselen.
In het Internationaal Fair Trade Charter (2018) lees je meer over hoe fairtrade-organisaties het verschil maken.
Fairtradelabels en certificeringen
Fairtradelabels bestaan in alle maten en soorten. Een uitgebreide analyse van elk label vind je in ons Handbook on Fair Trade Standards (Engels).
Eén ding hebben ze wel gemeen: ze bieden garanties voor consumenten én voor de producenten.
Garanties voor producenten
Fairtradelabels willen kansen creëren voor producenten in een moeilijke positie (beginsel 1). Ze krijgen een eerlijke prijs voor hun product (beginsel 4) en maken aanspraak op voorfinanciering. Dit binnen een stabiele langetermijn-relatie waar enkel eerlijke handelspraktijken worden toegepast (beginsel 3). De meeste fairtradelabels garanderen daarbovenop ook een fairtradepremie, die de boeren in staat stelt investeringen te doen in hun gemeenschap. De toegewijde fairtraderganisaties voorzien daarboven ook nog capaciteitsopbouw (beginsel 8) in alle vormen en pleiten voor structurele veranderingen in het handelssysteem via publieke campagnes, politieke actie en educatie (beginsel 9). Op die manier wordt gewerkt aan bestendige, duurzame economische en sociale ontwikkeling.
Garanties voor consumenten
Fair Trade is een partnerschap. In ruil voor de voordelen die een producent ontvangt, zorgt hij dat er geen kinderarbeid of dwangarbeid aan te pas komt bij het maken van zijn product (beginsel 5). Ze richten coöperaties op waarin discriminatie geen plaats heeft (beginsel 6). De vrijheid van vereniging en goede arbeidsomstandigheden worden gegarandeerd (beginsel 7). Tenslotte verbindt zowel de producent als handelaar zich ertoe het milieu te beschermen (beginsel 10) en transparante aanvoerketens op te zetten. Door fairtradeproducten te kopen kan ook de consument bijdragen aan een betere wereld. Dit alles met de geruststelling dat zijn/haar producten ethisch werden geproduceerd.
Toch aanvaardt Oxfam Fair Trade niet zomaar elk fairtradelabel. We werken enkel met systemen die voldoen aan onze hoge eisen. Op dit moment zijn dat Fairtrade (Fairtrade International), Fair for Life (ECOCERT) en Símbolo de Pequeños Productores of SPP (SPP Global). We maken bovendien gebruik van het garantiesysteem van de World Fair Trade Organization (WFTO GS).
Momenteel staat op het leeuwendeel van onze producten het Fairtrade-label van Fairtrade International. Maar ook een producentenorganisatie die (nog) geen certificaat heeft, kan onze handelspartner worden. In zo’n gevallen monitoren onze medewerkers en aankopers deze organisaties zelf eerst grondig op basis van het garantiesysteem van de European Fair Trade Association.
Fairtradelabels bieden dus een concreet alternatief voor de huidige oneerlijke wereldhandel waar in vele gevallen noch de mensenrechten, noch het milieu gerespecteerd worden.
Meer dan Fair Trade-certificering
Labels zijn een handig middel, maar geen doel op zich. Of een product op een rechtvaardige en duurzame manier tot stand komt, is belangrijker dan de vraag of het een fairtradelabel draagt.
Daarom gaan we verder dan Fair Trade-certificering:
Directe en menselijke handelsrelaties
Oxfam Fair Trade onderhoudt rechtstreekse relaties met haar directe partners. Via regelmatige plaatsbezoeken zoeken we samen met de partner naar groeimogelijkheden. Naast het economisch contract, speelt dus ook het menselijk contact.
Focus op kwetsbare spelers
Over de jaren heen groeide heel wat fairtradepartners uit tot sterke en onafhankelijke coöperaties. Er zijn echter heel wat producentengroepen die niet de capaciteit hebben om het certificeringsproces te doorlopen. Bij de zoektocht naar nieuwe partners geniet deze laatste categorie onze voorkeur. In dat geval doorlopen we kostenloos en samen met de partner het EFTA Suppliers Info Management System, een analysesysteem gedragen door de de fairtradespelers in Europa.
Maximale traceerbaarheid
Wij kiezen voor maximale transparantie. Dit betekent dat we de herkomst van onze producten kunnen terugleiden tot partnerniveau. Transparantie maakt de producent achter het product immers zichtbaar. Daarenboven kunnen enkel zo de tien fair trade principes gegarandeerd worden. Dit is bijvoorbeeld niet het geval bij mass balance, waarbij traceerbare ingrediënten worden vermengd met niet-traceerbare ingrediënten.
Intern monitoringsysteem
Certificering kan niet alle risico’s afdekken. Oxfam Fair Trade en Oxfam-Wereldwinkels nemen daarom het zekere voor het onzekere. Daarom sporen we via het partnerbeleid risico’s op bij partners en via het leveranciersbeleid bij andere ketenpartners. Zo bedden we onze praktijken volledig in de tien fair trade principes in.