De rijstteelt zit in de puree. Zoals met andere populaire producten die we hier gretig consumeren, maar die vaak van ver moeten komen, zou je kunnen veronderstellen dat ook rijstboeren er warmpjes in zitten. Want: hoge vraag, goede prijs. Toch? Maar door een groot onevenwicht in de wereldhandel is dit niet het geval voor rijst.

Extra portie rijst erbij?

Voor de helft van de wereld is rijst het basisvoedsel: in Azië, Afrika en grote delen van Latijns-Amerika. Jaarlijks wordt er 700 miljoen ton rijst geproduceerd en 81 procent van de rijstproducenten in de wereld zijn kleinschalige producenten in het Zuiden. Europa en de Verenigde Staten zijn gretige afnemers van rijst uit Azië. Dat klinkt veelbelovend voor de rijstboeren daar, toch? Helaas …

Met welke problemen kampen de rijstboeren in het Zuiden?

• Kleinschalige rijstboeren in Azië leven in armoede. In eigen land krijgen ze vaak een te lage prijs doordat de overheid rijst massaal opkoopt en stockeert. Ze boeren er bovendien vaak naast commerciële reuzen waar ze concurrentieel niet tegen opgewassen zijn.
• Klimaatverandering heeft een nefaste impact op de rijstproductie … maar dat geldt ook omgekeerd: ecologisch onduurzame rijstplantages (monocultuur en de ‘mooie’ terrascultuur) stoten grote hoeveelheden methaan en distikstofoxide uit en zorgen voor een toename van het schadelijke broeikaseffect. Volgens het IPCC is de mondiale rijstcultuur verantwoordelijk voor 11 % van de wereldwijde, menselijke methaanuitstoot.
• Europa teelt ook zelf rijst én heeft de rijstverwerkingsindustrie grotendeels in handen. Ook België heeft een rol in de verwerking, zo produceren Uncle Ben’s en Bosto in ons land. Bij rijstverwerking wordt bruine (onverwerkte) rijst, witte (verwerkte) rijst. Voor de import van witte rijst vraagt Europa hogere invoertaksen, om zo de eigen verwerkingsindustrie te beschermen. Dit zet de boeren in het Zuiden klem.

Zo timmert Oxfam aan een duurzame rijstsector

Oxfam koopt biologisch geteelde fairtraderijst uit India, Thailand, Laos aan bij kleinschalige boerencoöperaties. We zetten actief in op:

• Een eerlijke prijs voor de kleinschalige rijstboeren
• Een langetermijnafname
• Ondersteuning van projecten van de rijstproducenten in onder meer Laos bij het telen van biologische rijst, het behoud van traditionele rijstvariëteiten die bestand zijn tegen veranderingen van het klimaat en het promoten van biodiversiteit en -diversificatie.

Om het tij te keren houden we ook een vinger aan de pols bij het SRP (Sustainable Rice Platform), in het bijzonder voor gendergelijkheid, duurzaamheid, de stem van de kleinschalige producent (en dat die gehoord wordt) en zorgplicht.