Muungano

Kivu: potentieel voor koffie van topkwaliteit

In de Kivustreek in Congo rommelt het wel eens. In dit gebied vlakbij de Rwandese grens vechten rebellengroepen al jaren om waardevolle mineralen en grondstoffen. Maar de rechtstreekse handel in fairtradekoffie kan voor Congo een motor van socio-economische ontwikkeling zijn.

De bodem, het klimaat en de hoogteligging van de Kivustreek (1400 tot 1800 meter boven de zeespiegel) vormen de ideale omstandigheden om hoogwaardige arabicakoffie te telen. Die is gegeerd in het buitenland. Bovendien is ‘Kivu’ voor koffiekenners een interessante koffie-origine.

Biologisch gecertificeerde fairtradekoffie uit Congo

De coöperatie Muungano startte in 2009 met enkele honderden leden. Vandaag klokt de coöperatie af op meer dan 4.100 koffieboeren. In 2011 voerde ze voor het eerst één container koffie uit, tegenwoordig kan ze jaarlijks 5 à 8 containers exporteren.

Bovendien is al deze koffie fairtrade- en biogecertificeerd. Nochtans is het in deze instabiele regio een hele klus om een product te laten certificeren en dat certificaat te behouden.

Betere koffie zorgt voor een beter leven in Congo

Muungano investeerde de voorbije jaren stevig in de verwerking van de fairtradekoffie. Zo kocht het een vrachtwagen om de koffie vlotter van het veld naar de verwerkingsinstallatie te brengen. Want verser verwerken levert betere kwaliteit op. Daarnaast bouwde het wasstations om de koffiebessen te wassen en pellen.

Muungano slaagt er in om steeds meer koffie te produceren. Bovendien is die van alsmaar betere kwaliteit. Dat doet het door inspanningen in het hele productieproces:

De coöperatie geeft vormingen aan de boeren en laat hen nauw begeleiden door landbouwdeskundigen. Bovendien produceren de leden alsmaar klimaatvriendelijker (erosiebestrijding, composteren, schaduwbomen, diversifiëring van teelten en combinatieteelt, heraanplant met jonge koffiestruiken …).
Muungano investeerde in de bouw van vier wasstations voor koffiebessen, met voldoende droogtafels en opslagcapaciteit (hangars). Het aantal tafels dat de coöperatie heeft om koffiebonen in de zon te laten drogen, bepaalt hoeveel koffie ze kan verwerken, en de kwaliteit.
De coöperatie investeerde in een eigen kantoor, met een polyvalente zaal voor vormingen en een eigen kwaliteitslabo. Aan het hoofd staat een hoogopgeleide koffieproever. Dit helpt Muungano om de kwaliteit van haar koffie over het hele productieproces nauwgezet op te volgen.
De coöperatie is ondertussen ook bezig met de bouw van een ziekenhuis en biedt ook onderwijs en ziekenzorg aan zijn leden.

Muungano slaagt erin voldoende voorfinanciering te verzekeren via zijn kopers en alternatieve financieringsinstellingen. Zo hoeven de boeren niet op hun inkomen te wachten tot de coöperatie hun koffie effectief verkocht heeft.

Ook heeft Muungano genoeg verschillende kopers. De meeste van hen erkennen de Muungano-koffie bovendien als ‘specialty coffee’. Dat is koffie van uitzonderlijke kwaliteit waarvoor hogere prijzen betaald worden.

De fairtradepremie die Muungano, boven op de eerlijke prijs, van haar klanten krijgt, gaat naar gezondheidszorg voor de leden, het begeleiden van spaar- en kredietkassen en een tweede betaling aan de koffieproducenten.

Sinds de coöperatie er is, kunnen we onze koffie voor een goede prijs verkopen. Dankzij de koffie wordt ons leven hier beter.
Sifa Bichera Ntamwinsa van Muungano

Muungano & Oxfam

De allereerste fairtradekoffie de Muungano exporteerde, in 2011, ging naar de Belgische Oxfam-Wereldwinkels. Vandaag proef je deze arabicakoffie in heel wat van onze mélanges.
Met de steun van het Partnerfonds van Oxfam-Wereldwinkels voert Muungano sinds enkele jaren een agro-ecologisch project uit. Op deze manier zal de productiviteit van de landbouwers verhogen, doordat de koffieplanten vernieuwd worden en er ook andere fruitbomen tussen de koffies worden gezet. Agro-ecologische technieken zorgen ook dat de koffievelden beter bestand zijn tegen de effecten van klimaatsverandering. Op deze manier zijn er al meer dan 1000 families begeleid om deze productietechnieken toe te passen.
Van augustus 2023 tot en met augustus 2024 is dit project verder gezet, met de steun van de Provincie Vlaams-Brabant. Zo zijn opnieuw 300 landbouwers geïntroduceerd tot de duurzame technieken van de agro-ecologie.
- Gedurende het hele jaar zijn deze landbouwers intens opgevolgd, waarbij ze telkens een workshop kregen in kleine groepen over een specifieke landbouwtechniek en bij elkaar op bezoek gingen.
- De landbouwers die reeds de opleiding hebben gekregen, worden betrokken als praktijkvoorbeeld. Want wat blijkt? Hun productie is verdrievoudigt na 3 jaar dankzij het gebruik van agro-ecologische technieken.
- Bijkomend worden de boer.in.nen gemotiveerd om hun kosten en uitgaven goed bij te houden. Deze duidelijke boekhouding maakt langetermijnplanning mogelijk.

Wat is agro-ecologie?

Deze klimaatvriendelijke manier van landbouw steunt op 3 pijlers. Allereerst de bodem. Door het mulchen, het bedekken van de bodem met voedingrijke plantresten, wordt de bodem een spons en vangt het de regen beter op. Schaduwbomen zijn een tweede element. Deze bomen beschermen tegen een verzengende zon én zware regenslag. Dit zorgt voor een microklimaat met een meer stabiele temperatuur. Als derde pijler hebben we biodiversiteit. Door diverse planten bijeen te hebben ontstaan er minder ziektes. Zo worden bepaalde ziektes moeilijker verspreid en zijn sommige planten zelfs natuurlijke insecticiden.